TU-studenten architectuur & stedelijke planning onderzoeken woonwerkpand Tetterode
De laatste tijd bezoeken veel studenten architectuur en stedenbouwkundige planning van de TU Delft het woonwerkpand Tetterode. Hun interesse gaat uit naar hoe gebouwen een transformatie hebben ondergaan, bijvoorbeeld van fabriek naar woonwerkpand, en welke rol communities daarin spelen. Zo interviewden Yishu He, Paulina Düchting en Bas Jonker 4 Tetterodianen: Farida, Jana, Mikel en Rens. Ze deden dit binnen het project “Housing Studies – An open intersectional Archive”: een intersectionele en inclusieve visie op architectuur / huisvesting, die dieper gaat dan de strikte standaardvisie en de gelimiteerde normen binnen bouwkunde. Het project focust op collectieve huisvestingsvormen in NL, waarbij bewoners / gebruikers juist buiten het standaard stramien om een woonwerkconcept ontwikkelen en in zelfbeheer hebben.
foto trappenhuis: Paulina Düchting
De interviews in een kort filmpje, de foto’s, en de maquette van Yishu, Paulina en Bas waren in april 2024 onderdeel van een experimentele expositie, samen met 11 andere projecten, onder collectief curatorschap van de studenten van de Faculteit Architectuur van de TU Delft. De expo was onder de noemer ‘non-compliant’, wat zoiets betekent als ‘niet-volgzaam’, ‘on-conventioneel’.
De term ‘non-compliant’ werd geïntroduceerd in het architectuur-discours door de Amerikaanse architect en queer theoreticus Joel Sanders om de verhitte debatten in de VS over genderneutrale openbare toiletten open te breken en een productiever gesprek mogelijk te maken. De normatieve en standaard benadering die maar al te vaak als vanzelfsprekend wordt beschouwd in architectonisch ontwerp en ruimtelijke ordening, is ingegeven door pragmatisme, efficiëntie en standaardisatie, maar ook door moralistische en uitsluitingsideologie. Om de strikt binaire debatten over ruimtes, gebaseerd op geslacht, breder te trekken, betrok Sanders ook ‘andere’ gebruikers / doelgroepen dan die uit de doorgaans conventionele of normatieve categorieën.
De expositie op de Faculteit Architectuur toonde de 12 huisvestingsprojecten die juist deze ‘andere’ categorieën bewoners / gebruikers onderzochten, zoals bijvoorbeeld
(ex-)krakers, jongvolwassenenen ouderen samen, jonge alleenstaande moeders en hun kinderen, asielzoekers, lichamelijk en geestelijk gehandicapten. Alle 12 presenteerden een vorm van collectief wonen / werken.
Uitgangspunt was om verder te kijken dan het bouwen voor het zg. hetero-normatieve kerngezin, dat nog steeds de standaard is in stedelijke planning en huisvesting, en in debatten over hedendaagse huisvesting. Terwijl veel mensen eigenlijk niet meer in een dergelijk verband leven. Denk aan gescheiden en hertrouwde gezinnen, huishoudens met meerdere generaties, alleenstaanden, samenwonenden.
Het belichten van deze collectieve ‘non-compliant’ huisvestingssituaties helpt om kennis en begrip te krijgen van het leven door de eeuwen heen en de vele manieren waarop dit in architectuur terug te zien is.
trappenhuis Da Costakade 164-1 gemaakt door Bas Jonker
De tentoonstelling is gebaseerd op groepsanalyses van twaalf casestudies op basis van verschillende bronnen en onderzoeksmethoden, waaronder historisch en archiefwerk, bezoeken ter plaatse en interviews. Bevindingen werden ook gedocumenteerd in axonometrische vorm waarin wordt samengevat hoe ontwerp, toe-eigening en levenservaring met elkaar verweven zijn.
De documentatie is het resultaat van de cursus AR0107 Studies, die werd gegeven in samenwerking met het Nieuwe Instituut en het Jaap Bakema Studiecentrum. Deze cursus onderzoekt hoe studenten verandering teweeg kunnen brengen door bij te dragen aan een meer diverse en inclusieve architectuur.
bedrijvenhal gemaakt door Bas Jonker