FANFARE- A COLLABORATIVE PLAYGROUND
Tekst: Louise Schouwenberg. Fotografie: beelden uit het archief van fanfare en Dominique Panhuysen.
I studied at the same department and have always been collaborating with Lotte and Freja from the beginning of fanfare. The platform was born of an assignment in class, which was looking into alternative economies and the urge to present non-commercial graphic design projects and research (in the broadest sense). During the first two years, it operated as a nomadic platform which moved from address to address in Amsterdam. After Lotte left, now six years ago, I became an official team member and then others joined: César, Charlie, Andrea and Agustina. fanfare has always initiated presentations and collaborations among practitioners working within the broad field of visual communication.
Louise
In 2016, fanfare gained a permanent home in Tetterode.
Miquel
We first worked in Serge Verheugen’s current space, which was then being used by the people of Subbacultcha. That space became temporarily vacant and was offered to us because Tetterodians knew our work in Oud-West. We worked there for six months and then we had a small office in the ‘crèche’ for a short period, until we could apply for our current space. Fortunately, we got it!
Foto: Dominique Panhuysen: vlnr Renée Ghyoot (stagiaire/booster), Miquel, César
Louise
Given the start of fanfare, there was a strong affiliation with the ‘Graphic Design’ department of the Gerrit Rietveld Academy.
Agustina
But it has never been like ‘let’s keep the design department alive’. In fact, we all have different backgrounds and different current focuses, ranging from graphic design to architecture to fine arts.
César
The connections with the Gerrit Rietveld Academy and the Sandberg Institute have remained, but we have always been aiming to broaden our reach.
Miquel
fanfare is always evolving, also due to the team changes and the expertise of each member.
Louise
Is there a special reason for writing fanfare with lowercase?
Miquel
Besides liking the typographical balance of the two x lowercase f, the main reason was to have the name standing as more casual, approachable, than the more dominating capital letter…
Louise
According to the text on your website, fanfare has always strived to support independent design, art and spatial practices. You did so by initiating various research programs, public presentations and concerts, and inviting other practitioners to come up with plans.
Miquel
Indeed. We research topics within the fields of visual arts, cultural studies, graphic design, typography design, publishing design, architecture, spatial practice, design pedagogy, and theory and critique. The best-known recurring programs are ‘fanfare inc.’, ‘Broken Channels’, ‘fanfare Fantasies’ and the ‘tetatet podcasts’, and apart from them, we are open for interesting presentations proposed by external practitioners.
Louise
I imagine you’re not simply open for any proposal, fanfare has a profile. Given the project descriptions I find online I would say the fanfare profile consists of a social agenda and a researching and critical approach to the field of visual communication.
Miquel
It’s not like we can save the world or something, but we can bring specific values to the table by the thematic choices we make. For instance, we organized various events to raise support and awareness for Ukraine, the Turkey earthquake disaster, Lebanon, Gaza and Palestine.
César
Our ethical viewpoints count in the collaborations we engage in. For instance, we showcased the work of fashion designer Rens de Waal who is only working with upcycled materials, rethinking how we wear and consume garments. All projects end up being consistent with how we think about matters. Our ethical values are always somewhere.
Miquel
Naturally, we are aware that design is also political. If we would be in some general co-working space, maybe those political and ethical values would not surface that much. But this place, context and its history (Tetterode) contribute to the need to be outspoken.
César
We are part of this community, which has protected the building from the private property interests of real estate agents. That battle has an influence on what fanfare is today.
BROKEN CHANNELS
Louise
Which is your favorite fanfare project?
ALL
Broken Channels!
Broken Channels 2024. Photo by Guus Kaandorp
Miquel
It’s a multidisciplinary research and events program that we organize once a year, which normally takes three days in October. Our individual research projects then become intertwined. The program is experimental in the many formats we combine, also in how research is presented. All info on our past activities can be found on our website, but in many ways last year’s edition is representative of fanfare and so I will describe it briefly: in 2024, Broken Channels consisted of a typography and architectural tour through the Tetterode building, in which we have dived into its type foundry history and its current status as a space that is managed by its inhabitants.
Agustina
By unravelling the Tetterode archive, we tried to expose connections between typography, architecture, self-managed spaces, and the politics of access.
Broken Channels 2024. Photo by Guus Kaandorp
Louise
How to present was already a focus from the very start, when fanfare created a display system, which has ever since been evolving.
Miquel
Indeed. It all started already in 2014 and has evolved into what it is today. In 2024 Broken Channels included various experimental presentation formats.
César
A game, a walk, a trip, an intervention, and a sound archive, and for each element we collaborated with other collectives.
Agustina
All six of us are involved in the making of Broken Channels. Together we decide on the philosophy of the total project and the concepts for each part. Once those are established, we divide ourselves into actual production teams. Some of us focus on production, some on communication, and others on design.
Broken Channels 2024. Photo by Guus Kaandorp
COLLABORATION IS CRUCIAL
Louise
Besides working for fanfare, each one of you also works on their own research and presentation projects. Do these influence each other?
Miquel
The work I do for fanfare necessarily has a resonance with my freelance work and with my teaching. They need each other. In my view, design is about sharing knowledge and sharing experiences with people and it’s also about working together. Collaboration is crucial. In essence, as a graphic designer, you never work alone, you always work with others: the commissioner, writers, photographers, the copy editor, the printer, the proofreader…. , the tools, …. It’s always about constructing something together, about sharing. That’s the attraction of the field.
César
For me, a graphic design practice can be a lonely and isolated enterprise, even when you work with other collaborators. It’s important that we share a conceptual space at fanfare, and a space to invite people we admire and want to work with. fanfare is a spatial, curatorial and collaborative playground that we don’t have in the other parts of our lives.
Louise
In art, most people tend to work as individuals.
Agustina
I don’t relate to that; I’m an artist but I don’t work alone. Never have.
Louise
Is that a generational thing, that people are currently more inclined to collaborate with others?
Agustina
This generation is really working hard to introduce what it means to be queer and is practicing the queering of all kinds of topics, such as the queering of space, architecture, society, ecology. Certainly, finding one’s identity and group is important, but I encourage my students to understand that it can become much stronger if they collaborate. Within a school, there’s always a tension, as each of them also wants to graduate and build a personal portfolio.
Foto: Dominique Panhuysen
THE MESSAGE & THE MEDIUM
Louise
fanfare works on various projects, many of which are part of the fields of visual communication and graphic design. Surely you are aware of the Dutch legacy in these fields. Many Dutch graphic designers were known for their social agendas and their critical visions on what design might do for the world. What is fanfare’s larger vision?
All
(laughing)
Louise
I sense skepticism…
César
Can you elaborate a bit on what it is for you, this vision of Dutch graphic design?
Louise
For a very long time, and still today, for many people graphic design is merely in the service of something, as it gives form to content, such as the content of a book, a folder, poster, banner; graphic design gives form to communication. That graphic design largely defines the content, is an awareness in which the Dutch have played an important role. To bring in a phrase coined by communication theorist Marshall McLuhan, ‘The medium is the message’; the design of the cover, choice of fonts, interpunction, the organization of chapters and paragraphs, etcetera, define how a reader gains access to a book. A graphic designer does not merely play a subservient role.
Agustina
I’m not a graphic designer. However, I consciously came to study in the Netherlands as I knew something different was taught at the ‘Design’ department of the Sandberg Instituut. The department has conceptualized design as a method, and not necessarily graphic design but design at large. Of course, the legacy of Dutch graphic design is important, but I think it’s impact is broader. Dutch designers have developed very particular approaches to the design of architecture, public space, infrastructure, protocols, …. Much earlier than what we now know as the famous Dutch graphic designers, an architect like Aldo van Eyck already showed an innovative approach to the design of public space. Right after the war he started to transform strips of lost land and forgotten urban spaces into more than 800 innovative kids’ playgrounds. That was amazing.
Louise
Van Eyck is known for his humanistic social agenda, his conviction that architecture and the design of public space can ensure positive social change.
Agustina
That approach to design is also in the DNA of the Sandberg Institute.
César
And in the DNA of the ‘Graphic Design’ department of the Rietveld. That was also part of the reason why I studied here.
Louise
Also, the ‘Werkplaats Typografie’ in Arnhem has an important reputation in this respect. What is characteristic for those school programs and the designers who made a name like Aldo van Eyck, is their strong and critical vision on what design and architecture should do for society at large. Architects like van Eyck and many Dutch graphic designers and product designers had a self-reflective approach towards their discipline and put forward their own agendas with self initiated projects, instead of waiting for commissions. You belong to a new generation of designers who studied in The Netherlands, and you started your careers in a time that has brought many political and technological changes, which have an influence on what you can do. Have you become an endangered species now that all graphic design tools are accessible to anybody?
Agustina
The field is constantly changing and updating itself. To me, design is not so much about the outcome and the tools, but a way of thinking and making. There are many design questions, such as ‘who profits from a design’, ‘for whom is it’, ‘how are you going to distribute?’,‘who is going to receive it’. We should consider design as a methodology. Anybody can produce a book nowadays. It’s not like graphic designers are shaking because suddenly Cargo Collective, a site builder for designers and artists, has a bunch of templates. Before, people couldn’t afford to have their own website and now that has become more transparent and accessible. Great! We fit somewhere else.
Miquel
I also don’t see any danger of me becoming unemployed because of technological developments. As a designer you need to be aware of what’s happening in the world. You need to understand and acknowledge what’s going on and decide whether you applaud and want to use some of that knowledge or not use it.
THE REAL THING
Louise
How about (craft) skills. In the course of time you developed skills, I could imagine that the old-fashioned way of doing graphic design is attractive for you.
Agustina
As an artist or designer, you are constantly evolving and reformulating what you do. Don’t you think that, instead of holding on to what you know from experience, your ideas on what is necessary for the world changes in the course of time?
Louise
Absolutely, but at the same time you’re also an individual with fantasies about what you can do best. There can be a discrepancy of what you think you should do from a political or strategic viewpoint, and what you would like to do. For instance, is making physical books in this digital era still relevant?
Miquel
I had a lot of questions about books and whether they were going to disappear. But if you now go to the bookbinding workplace, it’s always busy. Everyone wants to make books.
Louise
The digital revolution has also caused a counterreaction?
César
Apparently. The letterpress workshop at the Rietveld is currently very popular.
Miquel
For me, the essence of design resides in a constant mixing of old and new technologies. Mid 19th century an industrial, named Nicolaas Tetterode, set up a letter foundry and at the beginning of the 20 th century the foundry moved into the building that we now work in. Ever since, until the company moved to another building in Amsterdam in 1981, letter molds and lead letters were produced in this building. Squatters entered the building shortly after the company had left and in 2016, we arrived and found many letter molds and cast lead letters in Tetterode’s archive. For me, to be able to work with those lead letters, feeling their materiality and weight on my hands, is a fantastic experience. It has improved how I can design digitally. Since this experience I have realized what I was trying to learn for some time already: to digitally do something with the time aspect of design. Before, I was playing with typography on my computer screen, but in a way, I had no idea what I was doing. New things started happening since I touched the real thing, the lead letter. I’m a physical being, the space I’m in is physical, it’s only natural to also experiment with the physicality of letters.
Louise
Would you say the future of visual communication and graphic design resides in a revaluation of old technologies and the insights that go with them, such as the aspect of time and attention? There are graphic designers who only work with computers.
Miquel
Some people start by conceptualizing, others start by hands-on experimenting with materials. At fanfare, César and I belong to the ones that do, that act, and then reflect on what we did. For the others it’s mainly the other way round, they start with the reflection part.
César
We experiment with old techniques, especially in the letterpress workshop at the Rietveld, but in the meantime, most graphic designers, us included, still use the software that every graphic designer uses, Adobe. And we still need those Apple laptops. There are a few graphic designers who on purpose get around not using big tech, but only open source, but most designers need the products of big tech corporations to be able to do their work.
Louise
Can you ever change that dependence on the big tech companies? Are fanfare members brooding on alternatives?
Miquel
It is not an easy one, and hard to react. We find it important to stay aware and critical with the tools we use daily. It is hard to escape or stay away from the big tech companies though. They play with convenience and costs, and without noticing you become ultra dependent. Currently, we are looking into moving away from Instagram, facebook, whatsapp which are our main communication channels (in terms of followers) by pushing our Newsletter. As we speak, we created Fediverse accounts in Mastodon and Pixelfed, which are decentralized ‘platforms’ not monetized but open source and far from the big tech bros.
WHO USES THE SPACE
Louise
I spoke with Lotte van de Hoef and she told me she left fanfare in 2019. Lotte: “My whole heart and soul were in it, we worked extremely hard to let fanfare expand – succesfully – and I was convinced that I would continue to contribute for many years to come. We were supported with grants, but the division of time and income was very skewed and we only got busier. Eventually I had to make the incredibly difficult decision to quit because I just couldn’t take it anymore. Burnout. After a very long break, I decided to continue solo and focus on designing again.”
Miquel
Running a self initiated project, which totally depends on you, can be really precarious and unbalanced. It is not easy to handle. We had times with a lot of workload pressure and in the process of learning our own borders, the stress affected some of our members too much.
Louise
Are all team members working in Tetterode or do you also have workspaces elsewhere?
César
Miquel, Andrea, Charlie and I mainly work in Tetterode, both for fanfare and on our own projects, and Miquel and I also have a workshop at the Rietveld where we teach. Agustina has another workplace, and Freja currently collaborates from a distance, as she moved back to Denmark for her family.
Louise
How do you pay the costs for rent and energy, and the presentations?
Agustina
The AFK (Amsterdams Fonds voor de Kunst) currently provides us a structural grant which covers the costs of rent and energy, as well as the costs of the organization. fanfare could count on that grant for the last three years.
Miquel
We really had uncertain times and still never chose to pay ourselves from the funding we received incidentally from the very start, both from the AFK and from other funding organizations, including the Creative Industries Fund NL, Keep an Eye Foundation, Amsterdam 750 Fonds, Fonds Soziokultur, Fonds voor Cultuurparticipatie, Statens Kunstfond. For each project we discuss how we can cover the costs. Sometimes a commission pays all costs, but most of the times, especially with self initiated projects, we need external funding. For next year we must apply again to cover at least our basic costs. It will become more challenging; there’s less money available and the competition will probably increase. That’s why we are also looking into other models of financing ourselves.
Louise
When people present at fanfare, do they have to pay for it?
Miquel
We have different types of collaboration. Many people approach us to have the space for an exhibition or a book launch or a workshop and, depending on each case, we have different scenarios for defining whether we accept or decline a proposal, which support we can offer except for the space, and whether we ask a small fee to cover part of the costs. When we invite people, they usually don’t pay rent, unless they have sufficient funding themselves.
Agustina
This is a conversation we have had for the last three years as it touches on the philosophical decisions of, what is this space and who’s actually using it, what is the relationship between the collective and the individual, is a grant for a project or is a grant primarily for the organization, …. The AFK grant is intended for the organization, the purpose is thus defined. But at times, there’s also funding that we might use for other purposes.
Louise
Looking at your bios, well…. maybe they seem too bright, but it seems you all have sufficient work.
All
(laughing)
Agustina
We do have a lot of work, but when we come together, these conversations on funding are always the first on the list, and the creative ones, they come last. Unfortunately!
DYNAMIC DISCUSSIONS
Louise
fanfare’s website says you have monthly meetings to discuss your agenda.
Agustina
That doesn’t always happen. Stricter is the one week meeting we organize once a year in March. We have brainstorm sessions in which we share information about our individual practices and discuss options on how to continue with fanfare. The main congregation takes place in Tetterode, and sometimes we organize an excursion or go see an exhibition, or we visit some special place of which we assume it could offer interesting research material.
Miquel
The changing aspect of fanfare is important, our mission is always morphing into something new or unexpected.
Louise
How about the differences between you?
Miquel
We have different expertise in the group. César and I, for instance, are more into the graphic design of projects, whereas Freja and the others operate mainly as cultural producers. We have many discussions. At times, there’s a lot of controversy among us.
César
I would call them dynamic discussions.
Agustina
We have much needed debates, but these are normal amongst collectives. We talk nicely to each other.
Miquel
It happens quite a lot that we have different opinions. It’s not per se fighting but for sure we cannot pretend to always agree.
César
We trust and respect each other, otherwise it would not work together.
Louise
How do you ensure to stay on top of the relevant themes of this time?
Agustina
Research is at the heart of everything we do, which ensures fanfare stays in tune with the times.
Louise
In the course of time, there’s always this danger of becoming a kind of closed bubble of same-aged people working on the same themes, within the same contexts, for the same audiences. How do you ensure new audiences? Do you, for instance, invite people who are currently graduating from the departments you studied in, and are thus younger than you are?
Agustina
We do, and we also initiated exhibitions with much older people. The multigenerational approach is very important for us. We work as much with emerging artists and designers, even with students, as with established ones. And because we’re all involved in teaching, it’s only natural that we stay open for the relevant topics of our times.
Miquel
We even invited children for specific projects. In general, to not stay within the same community is an important part of our vision. This year, we work with people from Spain, Germany, France, UK and China. We want to connect to people outside of Amsterdam, otherwise there’s a danger of this place becoming a closed bubble.
César
New audiences also come in through the people we work with. When we organize an event with specific artists or designers, they bring their own crowds, and then it grows.
Agustina
The fanfare Fantasies concerts attract many new people. We worked for instance with musicians from the conservatory and those concerts took place during the day, which brought a totally different crowd to our space.
Miquel
Most of our events are free, but when we expect too many people, sometimes we don’t invite everybody from our mailing list, or we introduce entrance tickets to create a filter. We don’t aim for large audiences but mainly want to feel true engagement. Otherwise, it can really feel empty. Even if you have a room full of people, and a project can thus be considered successful, it can feel like a void. We aim at having an engaged and committed audience for each project.
Agustina
A good example is the boat trip we organized last October, which not only included the rent of a massive boat, but also a bus trip, drinks and food. If you have two-hundred people for an event, you lose the concentration and the story that you try to convey. Therefore, we prepared the trip carefully and meticulously for fifty people, no more. It turned out to be an awesome experience.
THE OLD AND THE YOUNG
Louise
In many artist’s spaces throughout Amsterdam, mainly former squad spaces, some generations have stayed. Buildings then grow old with their ageing inhabitants, and this has also happened in Tetterode. Apart from the children that were born and raised in Tetterode, some of whom are still living here, most users are from older generations. In these last years, we witnessed some fluctuation in Tetterode, with younger artists coming in. How’s this for you?
Agustina
Personally, I don’t see the older people as old, I see them as wise, as people with a history, and those histories are super interesting. Naturally, fluctuation is always important. In general, I consider it a privilege to have this history around us. Both the history of the squatting, the people of that time, and the history of what happened in this building before it was squatted, are super interesting. fanfare mainly consists of designers, and this has in fact always been a design related building. So, I see it as an amazing legacy that we’ve stepped into. What the people from the squatting movement achieved, and the fact that it still exists today, is a very big and impressive achievement. And an inspiring one.
Miquel
When I came into the building there was this idea that the older generation was rigid and not really open for newcomers and change. But once we started meeting some of them and getting to know them better, I think we started gaining their trust. We are all in the same building and we all have the same agenda.
Louise
In Tetterode the question is always important what people do for Tetterode. Personally, I’m very enthusiastic about how you open up the building to the outside world with your surprising and interesting projects.
Miquel
Our program has always been very much related to Tetterode and we have also introduced the building and its interesting history to our audiences.
Louise
Most of you don’t speak Dutch, or none even? How is your connection to the Netherlands?
Miquel
We all live or lived here, some for more than a decade. Those of us who live in The Netherlands are all studying Dutch. We’re always in a learning process.….
Louise
After much attention for globalization, currently there’s a lot of attention for locality, for the contexts of projects and for the personal backgrounds of artists and designers. By necessity, when Dutch people move abroad, they must learn that other language to be able to communicate. But if I look at the other way round: most international students in The Netherlands don’t feel the urge to learn to speak Dutch as most Dutch people speak English. Consequently, there’s this danger of staying in your own communities of like-minded people within the cultural field. But how about all the people within this country that you simply cannot relate to when you only speak English?
César
I was raised in France, and when I arrived in The Netherlands, I thought I needed to learn the language out of respect for the country. Then, with the international community of the Rietveld, the need gradually subsided. And now that I have lived here for six years, I really feel the need to learn Dutch.
Miquel
Dutch is a difficult language. I mean, I’ve been taking classes for three years now and I still don’t speak it fluently. There’s a curious phenomenon, every time I work abroad as a designer, I’m considered Dutch, even when I’m in Spain, whereas in The Netherlands, people consider me Spanish. I often think ‘oh my God, if my mom would know this!’
More info on fanfare:
More info on fanfare team members:
https://www.instagram.com/kareslachevresitupeux/
NEDERLANDSE VERTALING BOVENSTAANDE TEKST:
FANFARE – A COLLABORATIVE PLAYGROUND
Sinds 2016 huurt het onderzoeks- en presentatieplatform fanfare een ruimte in Tetterode, aan de Da Costakade. Na diverse wisselingen bestaat het huidige team uit Freja Kir (Denemarken, 1989), Miquel Hervás Gómez (Spanje, 1985), César Rogers (Frankrijk, 1997), Charlie Clemoes (VK, 1989), Agustina Woodgate (Argentinië, 1981) en Andrea González (Spanje, 1990). Op 13 december 2024 had Louise Schouwenberg een gesprek met Miquel, César, en Agustina.
Louise
fanfare is in 2014 opgericht door Freja Kir (Denemarken) en Lotte van de Hoef (Nederland), die toen studeerden aan de afdeling Grafisch Ontwerpen van de Gerrit Rietveld Academie. Miquel, jij bent altijd betrokken geweest bij de activiteiten van fanfare, hoe is het allemaal begonnen?
Miquel
Ik studeerde aan dezelfde afdeling en heb vanaf het begin van fanfare altijd samengewerkt met Lotte en Freja. Het platform is ontstaan uit een opdracht in de klas, waarbij gekeken werd naar alternatieve economieën en de drang om niet-commerciële grafische ontwerpprojecten en onderzoeken (in de breedste zin van het woord) te presenteren. De eerste twee jaar opereerde het als een nomadisch platform dat van adres naar adres verhuisde in Amsterdam. Na het vertrek van Lotte, nu zes jaar geleden, werd ik officieel lid van het team en kwamen er anderen bij: César, Charlie, Andrea en Agustina. fanfare heeft altijd presentaties en samenwerkingen geïnitieerd tussen mensen die werkzaam zijn binnen het brede veld van visuele communicatie.
Louise
In 2016 kreeg fanfare een permanent onderkomen in Tetterode.
Miquel
We werkten eerst in de huidige ruimte van Serge Verheugen, die toen gebruikt werd door de mensen van Subbacultcha. Die ruimte kwam tijdelijk vrij en werd ons aangeboden, omdat Tetterodianen ons werk in Oud West kenden. We hebben er een half jaar gewerkt en vervolgens hadden we voor een korte periode een klein bureautje in de crèche, totdat we konden we solliciteren op onze huidige ruimte. Gelukkig kregen we die!
Louise
Gezien de start van fanfare was er een sterke verwantschap met de afdeling Grafisch Ontwerpen van de Gerrit Rietveld Academie.
Agustina
Maar het is nooit zo geweest van laten we de ontwerpafdeling in leven houden. In feite hebben we allemaal verschillende achtergronden en verschillende huidige richtingen, variërend van grafisch ontwerp tot architectuur en beeldende kunst.
César
De connecties met de Gerrit Rietveld Academie en het Sandberg Instituut zijn gebleven, maar we hebben er altijd naar gestreefd om ons bereik te vergroten.
Miquel
fanfare is altijd in ontwikkeling, ook door de teamwisselingen en de expertise van elk lid.
Louise
Is er een speciale reden om fanfare met kleine letters te schrijven?
Miquel
Naast het feit dat ik de typografische balans van de twee x kleine letter f mooi vind, was de belangrijkste reden om de naam informeler en toegankelijker te laten lijken dan de meer dominante hoofdletter…
Louise
Volgens de tekst op jullie website heeft fanfare er altijd naar gestreefd om onafhankelijke ontwerp-, kunst- en ruimtelijke praktijken te ondersteunen. Dat deden jullie door verschillende onderzoeksprogramma’s, publieke presentaties en concerten te initiëren en andere beoefenaars uit te nodigen om met plannen te komen.
Miquel
Inderdaad. We onderzoeken onderwerpen op het gebied van beeldende kunst, culturele studies, grafisch ontwerp, typografieontwerp, uitgeversontwerp, architectuur, ruimtelijke praktijk, ontwerppedagogiek en theorie en kritiek. De bekendste terugkerende programma’s zijn ‘fanfare inc.’, Broken Channels; fanfare Fantasies; en de tetatet podcasts, en daarnaast staan we open voor interessante presentaties die door externe beoefenaars worden voorgesteld.
Louise
Ik kan me voorstellen dat jullie niet zomaar openstaan voor elk voorstel, fanfare heeft een profiel. Gezien de projectbeschrijvingen die ik online vind zou ik zeggen dat het profiel van fanfare bestaat uit een sociale agenda en een onderzoekende en kritische benadering van het veld van visuele communicatie.
Miquel
Het is niet zo dat we de wereld kunnen redden of zo, maar we kunnen specifieke waarden op tafel brengen door de thematische keuzes die we maken. We hebben bijvoorbeeld verschillende evenementen georganiseerd om steun en bewustzijn te vragen voor Oekraïne, de aardbeving in Turkije, Libanon, Gaza en Palestina.
César
Onze ethische standpunten tellen mee in de samenwerkingen die we aangaan. We hebben bijvoorbeeld het werk van modeontwerper Rens de Waal laten zien, die alleen met geüpcyclede materialen werkt en opnieuw nadenkt over hoe we kleding dragen en consumeren. Alle projecten zijn uiteindelijk consistent met hoe wij over zaken denken. Onze ethische waarden staan altijd ergens.
Miquel
Natuurlijk zijn we ons ervan bewust dat design ook politiek is. Als we in een algemene co-working space zouden zitten, zouden die politieke en ethische waarden misschien niet zo vaak naar boven komen. Maar deze plek, context en zijn geschiedenis (Tetterode) dragen bij aan de behoefte om uitgesproken te zijn.
César
Wij maken deel uit van deze gemeenschap, die het gebouw heeft beschermd tegen de privé eigendomsbelangen van makelaars. Die strijd heeft invloed gehad op wat fanfare op dit moment is.
BROKEN CHANNELS
Louise
Wat is je favoriete fanfare project?
ALLE
Broken Channels!
Miquel
Het is een multidisciplinair onderzoeks- en evenementenprogramma dat we eens per jaar in oktober organiseren en dat normaal gesproken drie dagen duurt. Onze individuele onderzoeksprojecten raken dan met elkaar verweven. Het programma is experimenteel in de vele formats die we combineren, ook in de manieren waarop onderzoek wordt gepresenteerd. Alle info over onze eerdere activiteiten is te vinden op onze website, maar de editie van vorig jaar is in veel opzichten representatief voor fanfare en daarom zal ik het kort beschrijven: in 2024 bestond Broken Channels uit een typografie- en architectuurrondleiding door het Tetterodegebouw, waarin we zijn gedoken in de geschiedenis van de lettergieterij en haar huidige status als een ruimte die wordt beheerd door haar bewoners.
Agustina
Door het ontrafelen van het Tetterode archief probeerden we verbanden bloot te leggen tussen typografie, architectuur, zelfbeheer ruimtes en de politiek van toegankelijkheid.
Louise
Hoe te presenteren was al een focus vanaf het allereerste begin, toen fanfare een displaysysteem creëerde, dat sindsdien is blijven evolueren.
Miquel
Inderdaad. Het begon allemaal al in 2014 en heeft zich ontwikkeld tot wat het nu is. In 2024 bevatte Broken Channels verschillende experimentele presentatieformats.
César
Een spel, een wandeling, een reis, een interventie en een geluidsarchief, en voor elk element werkten we samen met andere collectieven.
Agustina
We zijn alle zes betrokken bij het maken van Broken Channels. Samen bepalen we de filosofie van het totale project en de concepten voor elk onderdeel. Als die zijn vastgesteld, delen we onszelf op in productieteams. Sommigen van ons richten zich op productie, anderen op communicatie en weer anderen op ontwerp.
SAMENWERKING IS CRUCIAAL
Louise
Naast het werk voor fanfare werkt ieder van jullie ook aan zijn eigen onderzoeks- en presentatieprojecten. Beïnvloeden deze elkaar?
Miquel
Het werk dat ik doe voor fanfare heeft noodzakelijkerwijs een resonantie met mijn freelance werk en met mijn lesgeven. Ze hebben elkaar nodig. In mijn ogen gaat design over het delen van kennis en ervaringen met mensen en gaat het ook over samenwerken. Samenwerking is cruciaal. In wezen werk je als grafisch ontwerper nooit alleen, maar altijd samen met anderen: de opdrachtgever, schrijvers, fotografen, de copy editor, de drukker, de corrector…. het gereedschap, …. Het gaat altijd om samen iets opbouwen, om het delen. Dat is de aantrekkingskracht van het vakgebied.
César
Voor mij kan een grafisch ontwerppraktijk een eenzame en geïsoleerde onderneming zijn, zelfs als je samenwerkt met anderen. Het is belangrijk dat we bij fanfare een conceptuele ruimte delen en een ruimte om mensen uit te nodigen die we bewonderen en met wie we willen samenwerken. fanfare is een ruimtelijke, curatoriële en collaboratieve speeltuin, een ‘collaborative playground’, die we niet hebben op andere plekken van ons leven.
Louise
In de kunst werken de meeste mensen als individuen.
Agustina
Ik kan me daar niet in vinden, ik ben een kunstenaar maar ik werk niet alleen. Nooit gedaan ook.
Louise
Is dat iets van deze generatie, dat mensen op dit moment meer geneigd zijn om met anderen samen te werken?
Agustina
Deze generatie werkt er echt hard aan om te introduceren wat het betekent om queer te zijn en is bezig met de queering van allerlei onderwerpen, zoals de queering van ruimte, architectuur, maatschappij, ecologie. Natuurlijk is het belangrijk om je eigen identiteit en groep te vinden, maar ik moedig mijn studenten aan om te begrijpen dat die zoektocht veel sterker kan worden als ze samenwerken. Binnen een school is er altijd een spanning, omdat ieder van hen ook wil afstuderen en een persoonlijk portfolio wil opbouwen.
DE BOODSCHAP & HET MEDIUM
Louise
fanfare werkt aan verschillende projecten, waarvan vele op het gebied van visuele communicatie en grafisch ontwerp. Jullie kennen de Nederlandse erfenis op deze gebieden. Veel Nederlandse grafisch ontwerpers stonden bekend om hun sociale agenda en hun kritische visies op wat design voor de wereld zou kunnen betekenen. Wat is de grotere visie van fanfare?
Alle
(lachend)
Louise
Ik voel scepsis…
César
Kun je wat dieper ingaan op wat het voor jou is, deze visie op Nederlands grafisch ontwerp?
Louise
Sinds lange tijd, en nog steeds, staat grafisch ontwerp voor veel mensen slechts in dienst van iets, omdat het vorm geeft aan inhoud, zoals de inhoud van een boek, een folder, poster, banner; grafisch ontwerp geeft vorm aan communicatie. Dat grafisch ontwerp de inhoud grotendeels definieert, is een besef waarin Nederlanders een belangrijke rol hebben gespeeld. Om een uitdrukking van communicatietheoreticus Marshall McLuhan aan te halen: The medium is the message; het ontwerp van de omslag, de keuze van lettertypen, interpunctie, de organisatie van hoofdstukken en paragrafen, enzovoort, bepalen hoe een lezer toegang krijgt tot een boek. Een grafisch ontwerper speelt niet slechts een ondergeschikte rol.
Agustina
Ik ben geen grafisch ontwerper. Ik ben echter bewust in Nederland gaan studeren omdat ik wist dat er iets anders werd onderwezen op de afdeling Design van het Sandberg Instituut. De afdeling heeft design geconceptualiseerd als een methode, en niet per se grafisch design maar design in het algemeen. Natuurlijk is de erfenis van het Nederlandse grafisch ontwerp belangrijk, maar ik denk dat de impact breder is. Nederlandse ontwerpers hebben zeer specifieke benaderingen ontwikkeld voor het ontwerpen van architectuur, openbare ruimte, infrastructuur, protocollen, ….. Veel eerder dan wat we nu kennen als de beroemde Nederlandse grafisch ontwerpers, toonde een architect als Aldo van Eyck al een innovatieve benadering van het ontwerp van de openbare ruimte. Vlak na de oorlog begon hij stroken verloren land en vergeten stedelijke ruimtes te transformeren in meer dan 800 innovatieve kinderspeelplaatsen. Dat was opzienbarend.
Louise
Van Eyck staat bekend om zijn humanistische sociale agenda, zijn overtuiging dat architectuur en het ontwerp van de openbare ruimte kunnen zorgen voor positieve sociale verandering.
Agustina
Die benadering van ontwerpen zit ook in het DNA van het Sandberg Instituut.
César
En in het DNA van de afdeling Grafisch Ontwerpen van de Rietveld. Dat was deels ook de reden waarom ik hier studeerde.
Louise
Ook de Werkplaats Typografie in Arnhem heeft in dit opzicht een belangrijke reputatie. Wat kenmerkend is voor deze opleidingen en de ontwerpers die naam hebben gemaakt, zoals Aldo van Eyck, is hun sterke en kritische visie op wat design en architectuur zouden moeten betekenen voor de maatschappij als geheel. Architecten als van Eyck en veel Nederlandse grafisch ontwerpers en productontwerpers hadden een zelfreflectieve benadering van hun discipline en brachten hun eigen agenda naar voren met zelf geïnitieerde projecten, in plaats van te wachten op opdrachten. Jullie behoren tot een nieuwe generatie ontwerpers die in Nederland hebben gestudeerd en jullie zijn jullie carrière begonnen in een tijd die veel politieke en technologische veranderingen heeft gebracht, die van invloed zijn op wat jullie kunnen doen. Behoren jullie tot een bedreigde diersoort nu alle grafische ontwerptools voor iedereen toegankelijk zijn?
Agustina
Het vakgebied verandert en vernieuwt zichzelf voortdurend. Voor mij gaat design niet zozeer over het resultaat en de tools, maar over een manier van denken en maken. Er zijn veel ontwerpvragen, zoals wie heeft er baat bij een ontwerp, voor wie is het, hoe ga je het verspreiden, wie gaat het ontvangen. We moeten design zien als een methodologie. Iedereen kan tegenwoordig een boek maken. Het is niet zo dat grafisch ontwerpers uit hun dak gaan omdat Cargo Collective, een sitebouwer voor ontwerpers en kunstenaars, opeens een heleboel sjablonen heeft. Vroeger konden mensen het zich niet veroorloven om een eigen website te hebben en nu is dat transparanter en toegankelijker geworden. Geweldig! Wij passen ergens anders.
Miquel
Ik zie ook geen gevaar dat ik werkloos word door technologische ontwikkelingen. Als ontwerper moet je je bewust zijn van wat er in de wereld plaatsvindt. Je moet begrijpen en erkennen wat er aan de hand is en beslissen of je iets van die kennis wilt gebruiken of niet.
HET ECHTE DING
Louise
Hoe zit het met (ambachtelijke) vaardigheden? In de loop van de tijd heb je vaardigheden ontwikkeld, ik kan me voorstellen dat de ouderwetse manier van grafisch ontwerpen aantrekkelijk voor je is.
Agustina
Als kunstenaar of ontwerper evolueer je voortdurend en herformuleer je wat je doet. Denk je niet dat, in plaats van vast te houden aan wat je uit ervaring weet, je ideeën over wat nodig is voor de wereld in de loop van de tijd veranderen?
Louise
Absoluut, maar tegelijkertijd ben je ook een individu met fantasieën over wat je het beste kunt. Er kan een discrepantie zijn tussen wat je denkt dat je zou moeten doen vanuit politiek of strategisch oogpunt en wat je zou willen doen. Is het maken van fysieke boeken in dit digitale tijdperk bijvoorbeeld nog relevant?
Miquel
Ik had veel vragen over boeken en of ze zouden verdwijnen. Maar als je nu naar de boekbindwerkplaats gaat, is het altijd druk. Iedereen wil boeken maken.
Louise
De digitale revolutie heeft ook een tegenreactie veroorzaakt?
César
Blijkbaar. De letterpress workshop in de Rietveld is momenteel erg populair.
Miquel
Voor mij ligt de essentie van design in een constante mix van oude en nieuwe technologieën. Halverwege de 19 e eeuw richtte een industrieel, Nicolaas Tetterode, een lettergieterij op en aan het begin van de 20 e eeuw verhuisde de gieterij naar het gebouw waarin we nu werken. Sindsdien, totdat het bedrijf in 1981 naar een ander pand in Amsterdam verhuisde, werden in dit pand lettermallen en loden letters geproduceerd. Kort nadat het bedrijf was vertrokken, kwamen er krakers in het gebouw en in 2016 vonden we in het archief van Tetterode veel lettermallen en gegoten loden letters. Voor mij is het een fantastische ervaring om met die loden letters te kunnen werken en hun materialiteit en gewicht op mijn handen te voelen. Het heeft mijn manier van digitaal ontwerpen verbeterd. Sinds deze ervaring heb ik me gerealiseerd wat ik al een tijdje probeerde te leren: digitaal iets doen met het tijdsaspect van ontwerpen. Voorheen speelde ik met typografie op mijn computerscherm, maar ik had eigenlijk geen idee waar ik mee bezig was. Er begonnen nieuwe dingen te gebeuren sinds ik het echte ‘ding’, de loden letter, aanraakte. Ik ben een fysiek wezen, de ruimte waarin ik me bevind is fysiek, het is niet meer dan logisch om ook te experimenteren met de materialiteit van letters.
Louise
Zou je zeggen dat de toekomst van visuele communicatie en grafisch ontwerp ligt in een herwaardering van oude technologieën en de inzichten die daarbij horen, zoals het aspect tijd en aandacht? Er zijn grafisch ontwerpers die uitsluitend met computers werken.
Miquel
Sommige mensen beginnen met conceptualiseren, anderen beginnen met praktisch experimenteren met materialen. Bij fanfare behoren César en ik tot degenen die doen, die handelen en dan reflecteren op wat we gedaan hebben. Bij de anderen is het vooral andersom, zij beginnen met het reflectiegedeelte.
César
We experimenteren met oude technieken, vooral in de letterpress workshop op de Rietveld, maar ondertussen gebruiken de meeste grafisch ontwerpers, wij inbegrepen, nog steeds de software die elke grafisch ontwerper gebruikt, Adobe. En we hebben nog steeds die Apple laptops nodig. Er zijn een paar grafisch ontwerpers die expres geen gebruik maken van big tech, maar alleen open source gebruiken, maar de meeste ontwerpers hebben de producten van grote tech bedrijven nodig om hun werk te kunnen doen.
Louise
Kun je die afhankelijkheid van de grote bedrijven ooit veranderen? Broeden fanfareleden op alternatieven?
Miquel
Het is niet gemakkelijk en moeilijk om te reageren. We vinden het belangrijk om bewust en kritisch te blijven met de tools die we dagelijks gebruiken. Het is echter moeilijk om te ontsnappen of weg te blijven van de grote techbedrijven. Ze spelen met gemak en kosten, en zonder dat je het merkt word je superafhankelijk. Op dit moment zijn we aan het kijken of we kunnen afstappen van Instagram, Facebook en Whatsapp, onze belangrijkste communicatiekanalen (in termen van volgers), door onze nieuwsbrief te pushen. Onlangs hebben we Fediverse accounts aangemaakt bij Mastodon en Pixelfed, wat gedecentraliseerde platforms zijn die geen geld opleveren, maar open source zijn en ver weg staan van de grote tech bros.
WIE GEBRUIKT DE RUIMTE
Louise
Ik sprak Lotte van de Hoef en ze vertelde me dat ze in 2019 afscheid nam van fanfare. Lotte: “Mijn hele hart en ziel zaten erin, we hebben keihard gewerkt om fanfare – met succes – uit te laten breiden en ik was ervan overtuigd dat ik nog jaren zou blijven bijdragen. We werden gesteund met subsidies, maar de verdeling van tijd en inkomsten was erg scheef en we kregen het alleen maar drukker. Uiteindelijk moest ik de ongelooflijk moeilijke beslissing nemen om te stoppen omdat ik het gewoon niet meer aankon. Burn-out. Na een lange pauze besloot ik solo verder te gaan en me weer te richten op ontwerpen.”
Miquel
Het runnen van een zelf geïnitieerd project, dat volledig van jou afhangt, kan erg onzeker en onevenwichtig zijn. Het is niet gemakkelijk om ermee om te gaan. We hadden momenten met veel werkdruk en in het proces van het leren kennen van onze eigen grenzen, had de stress te veel impact op sommigen.
Louise
Werken alle teamleden in Tetterode of hebben jullie ook werkplekken elders?
César
Miquel, Andrea, Charlie en ik werken voornamelijk in Tetterode, zowel voor fanfare als aan onze eigen projecten, en Miquel en ik hebben ook een werkplaats op het Rietveld waar we lesgeven. Agustina heeft een andere werkplaats, en Freja werkt momenteel op afstand mee, omdat ze terug is verhuisd naar Denemarken voor haar gezin.
Louise
Hoe betaal je de kosten voor huur en energie en de presentaties?
Agustina
Het AFK (Amsterdams Fonds voor de Kunst) geeft ons momenteel een structurele subsidie die de kosten van huur en energie dekt, evenals de kosten van de organisatie. fanfare kon de afgelopen drie jaar rekenen op die subsidie.
Miquel
We hebben echt onzekere tijden gekend en er toch nooit voor gekozen om onszelf te betalen uit de financiering die we incidenteel vanaf het begin ontvingen, zowel van het AFK als van andere subsidiegevers, waaronder het Stimuleringsfonds, Keep an Eye Foundation, Amsterdam 750 Fonds, Fonds Soziokultur, Fonds voor Cultuurparticipatie, Statens Kunstfond. Per project overleggen we hoe we de kosten kunnen dekken. Soms betaalt een opdrachtgever alle kosten, maar meestal, vooral bij zelf geïnitieerde projecten, hebben we externe financiering nodig. Voor volgend jaar moeten we opnieuw een aanvraag indienen om in ieder geval onze basiskosten te dekken. Het zal een grotere uitdaging worden, er is minder geld beschikbaar en de concurrentie zal waarschijnlijk toenemen. Daarom kijken we ook naar andere modellen om onszelf te financieren.
Louise
Als mensen bij fanfare presenteren, moeten ze daar dan voor betalen?
Miquel
We hebben verschillende soorten samenwerking. Veel mensen benaderen ons voor een ruimte voor een tentoonstelling of een boekpresentatie of een workshop en afhankelijk van het geval hebben we verschillende scenario’s om te bepalen of we een voorstel accepteren of afwijzen, welke ondersteuning we kunnen bieden behalve de ruimte, en of we een kleine vergoeding vragen om een deel van de kosten te dekken. Als we mensen uitnodigen, betalen ze meestal geen huur, tenzij ze zelf voldoende geld hebben.
Agustina
Dit is een gesprek dat we de afgelopen drie jaar hebben gevoerd, omdat het raakt aan de filosofische beslissingen van, wat is deze ruimte en wie maakt er eigenlijk gebruik van, wat is de relatie tussen het collectief en het individu, is een subsidie voor een project of is een subsidie in de eerste plaats voor de organisatie, ….. De AFK-subsidie is bedoeld voor de organisatie, het doel is dus gedefinieerd. Maar soms is er ook subsidie die we voor andere doeleinden kunnen gebruiken.
Louise
Als ik naar jullie bios kijk, …. lijken ze misschien te rooskleurig, maar het lijkt erop dat jullie allemaal voldoende werk hebben.
Alle
(lachend)
Agustina
We hebben veel werk, maar als we samenkomen, zijn deze gesprekken over financiering altijd de eerste op de lijst en de creatieve gesprekken komen op de laatste plaats. Helaas!
DYNAMISCHE DISCUSSIES
Louise
Op de website van fanfare staat dat jullie maandelijks vergaderen om jullie agenda te bespreken.
Agustina
Dat gebeurt niet altijd. Strenger is de bijeenkomst van een week die we eens per jaar in maart organiseren. We hebben brainstormsessies waarin we informatie delen over onze individuele praktijken en opties bespreken over hoe we verder kunnen gaan met fanfare. De hoofdbijeenkomst vindt plaats in Tetterode, en soms organiseren we een excursie of gaan we naar een tentoonstelling, of bezoeken we een bijzondere plek waarvan we denken dat het interessant onderzoeksmateriaal kan opleveren.
Miquel
Het veranderende aspect van fanfare is belangrijk, onze missie verandert altijd in iets nieuws of onverwachts.
Louise
Hoe zit het met de verschillen tussen jullie?
Miquel
We hebben verschillende expertises in de groep. César en ik houden ons bijvoorbeeld meer bezig met het grafisch ontwerp van projecten, terwijl Freja en de anderen vooral werken als culturele producenten. We hebben veel discussies. Soms is er veel onenigheid tussen ons.
César
Ik zou het dynamische discussies willen noemen.
Agustina
We hebben de nodige discussies, maar die zijn normaal onder collectieven. We praten vriendelijk met elkaar.
Miquel
Het gebeurt vaak dat we van mening verschillen. Het is niet per se vechten, maar we kunnen zeker niet pretenderen alsof we het altijd met elkaar eens zijn.
César
We vertrouwen en respecteren elkaar, anders zou het niet lukken.
Louise
Hoe zorg je ervoor dat je boven op de relevante thema’s van deze tijd blijft zitten?
Agustina
Onderzoek vormt de kern van alles wat we doen, wat ervoor zorgt dat fanfare bij de tijd blijft.
Louise
Na verloop van tijd bestaat altijd het gevaar dat je een soort gesloten bubbel wordt van mensen van dezelfde leeftijd die aan dezelfde thema’s werken, binnen dezelfde contexten, voor hetzelfde publiek. Hoe zorgen jullie voor nieuw publiek? Nodigen jullie bijvoorbeeld mensen uit die op dit moment afstuderen aan de afdelingen waar jullie hebben gestudeerd, en die dus jonger zijn dan jullie?
Agustina
Dat doen we, en we hebben ook tentoonstellingen opgezet met veel oudere mensen. De multigenerationele benadering is erg belangrijk voor ons. We werken net zo veel met opkomende kunstenaars en ontwerpers, zelfs met studenten, als met gevestigde kunstenaars en ontwerpers. En omdat we allemaal betrokken zijn bij het onderwijs, is het niet meer dan logisch dat we open blijven staan voor de relevante onderwerpen van onze tijd.
Miquel
We hebben zelfs kinderen uitgenodigd voor specifieke projecten. In het algemeen is het niet binnen dezelfde gemeenschap blijven hangen een belangrijk onderdeel van onze visie. Dit jaar werken we samen met mensen uit Spanje, Duitsland, Frankrijk, Engeland en China. We willen in contact komen met mensen buiten Amsterdam, anders bestaat het gevaar dat deze plek een gesloten bubbel wordt.
César
Nieuw publiek komt ook binnen via de mensen met wie we samenwerken. Als we een evenement organiseren met specifieke kunstenaars of ontwerpers, brengen zij hun eigen publiek mee en dan groeit het.
Agustina
De fanfare Fantasies concerten trekken veel nieuwe mensen. We werkten bijvoorbeeld met muzikanten van het conservatorium en die concerten vonden overdag plaats, wat een heel ander publiek naar onze ruimte bracht.
Miquel
De meeste van onze evenementen zijn gratis, maar als we te veel mensen verwachten, nodigen we soms niet iedereen van onze mailinglijst uit of we introduceren toegangskaarten om een filter te creëren. We streven niet naar een groot publiek, maar willen vooral echte betrokkenheid voelen. Anders kan het leeg aanvoelen. Zelfs als je een zaal vol mensen hebt, en een project dus als succesvol kan worden beschouwd, kan het als een leegte voelen. We streven naar een betrokken en geëngageerd publiek voor elk project.
Agustina
Een goed voorbeeld is de boottocht die we afgelopen oktober organiseerden, waarbij niet alleen de huur van een enorme boot was inbegrepen, maar ook een busreis, drankjes en eten. Als je tweehonderd mensen hebt voor een evenement, verlies je de concentratie en het verhaal dat je probeert over te brengen. Daarom hebben we de reis zorgvuldig en nauwgezet voorbereid voor vijftig mensen, niet meer. Het werd een geweldige ervaring.
DE OUDEREN EN DE JONGEREN
Louise
In veel kunstenaarsruimtes in Amsterdam, voornamelijk voormalige kraakpanden, zijn bepaalde generaties gebleven. Gebouwen worden dan oud met hun ouder wordende bewoners, en dit is ook gebeurd in Tetterode. Afgezien van de kinderen die in Tetterode geboren en getogen zijn, van wie sommigen er nog steeds wonen, zijn de meeste gebruikers van oudere generaties. In de afgelopen jaren hebben we wat fluctuaties gezien in Tetterode, met de komst van jongere kunstenaars. Hoe ervaren jullie dit?
Agustina
Persoonlijk zie ik de oudere mensen niet als oud, ik zie ze als wijs, als mensen met een geschiedenis, en die geschiedenissen zijn super interessant. Natuurlijk is fluctuatie altijd belangrijk. In het algemeen beschouw ik het als een voorrecht dat we deze geschiedenis om ons heen hebben. Zowel de geschiedenis van het kraken, de mensen uit die tijd, als de geschiedenis van wat er in dit gebouw gebeurde voordat het gekraakt werd, zijn super interessant. fanfare bestaat voornamelijk uit ontwerpers en dit is eigenlijk altijd een ontwerp gerelateerd gebouw geweest. Ik zie het dus als een geweldige erfenis waar we in zijn gestapt. Wat de mensen van de kraakbeweging hebben bereikt en het feit dat het vandaag de dag nog steeds bestaat, is een zeer grote en indrukwekkende prestatie. En een inspirerende.
Miquel
Toen ik in het gebouw kwam, had ik het idee dat de oudere generatie star was en niet echt openstond voor nieuwkomers en verandering. Maar toen we sommigen van hen begonnen te ontmoeten en beter leerden kennen, denk ik dat we hun vertrouwen begonnen te winnen. We zitten allemaal in hetzelfde gebouw en we hebben allemaal dezelfde agenda.
Louise
In Tetterode is de vraag altijd belangrijk wat mensen voor Tetterode doen. Persoonlijk ben ik erg enthousiast over hoe jullie het gebouw openstellen voor de buitenwereld met jullie verrassende en interessante projecten.
Miquel
Ons programma heeft altijd veel te maken gehad met Tetterode en we hebben ook het gebouw en zijn interessante geschiedenis aan ons publiek laten zien.
Louise
De meesten van jullie spreken geen Nederlands? Hoe is jullie band met Nederland?
Miquel
We wonen, of woonden, hier allemaal, sommigen al meer dan tien jaar. Degenen van ons die in Nederland wonen, studeren allemaal Nederlands. We zitten altijd in een leerproces…..
Louise
Na veel aandacht voor globalisering is er nu veel aandacht voor lokaliteit, voor de context van projecten en voor de persoonlijke achtergrond van kunstenaars en ontwerpers. Als Nederlanders naar het buitenland verhuizen, moeten ze noodgedwongen die andere taal leren om te kunnen communiceren. Maar als ik andersom kijk: de meeste internationale studenten in Nederland voelen niet de drang om Nederlands te leren spreken, omdat de meeste Nederlanders Engels spreken. Daardoor bestaat het gevaar dat je in je eigen gemeenschappen van gelijkgestemden binnen het culturele veld blijft. Maar hoe zit het met al die mensen in dit land met wie je domweg geen contact kunt leggen als je alleen Engels spreekt?
César
Ik ben opgegroeid in Frankrijk en toen ik in Nederland aankwam, dacht ik dat ik de taal moest leren uit respect voor het land. Daarna, met de internationale gemeenschap van de Rietveld, werd die behoefte geleidelijk minder. En nu ik hier zes jaar woon, voel ik echt de behoefte om Nederlands te leren.
Miquel
Nederlands is een moeilijke taal. Ik bedoel, ik volg nu al drie jaar lessen en ik spreek het nog steeds niet vloeiend. Er is een merkwaardig fenomeen: elke keer als ik als ontwerper in het buitenland werk, word ik als Nederlander beschouwd, zelfs als ik in Spanje ben, terwijl mensen me in Nederland als Spanjaard beschouwen. Ik denk vaak oh mijn God, als mijn moeder dit zou weten!
Meer over fanfare:
Meer over het team
https://www.instagram.com/kareslachevresitupeux/