De gouden lucifer uitgereikt aan Rens den Hollander

Roland Berner (links) en Jacqueline Lamme (rechts) reiken de prijs uit aan Rens den Hollander (midden)

Rens:

Het ‘feest der onafhankelijken’ waarin de uitreiking, vond plaats op 10 maart 2024 in het Dijktheater in woonwerkpand Tetterode. Aanwezigen, veelal kunstenaars verbonden aan Arti et Amicitiae, exposeerden een kunstwerkje op A4-formaat, fraai en verhalend. Ieder kreeg een envelop A4-kunst en een lange lucifer mee naar huis. De Gouden Lucifer werd, zo vertelde de organisatie mij, aan mij overgedragen omdat ik het vuur aanwakker voor mensenrechten, en dit vuur ook 5 decennia gloeiend weet te houden. Er werd verwezen naar mijn activisme rond migratie en opvang van vluchtelingen, zoals o.a. in Refugee-in-Residence. Uiteraard ben ik zeer vereerd de Gouden Lucifer nu onder mijn hoede te hebben.
Aan mij nu de eer de Gouden Lucifer t.z.t. over te dragen.
Wordt vervolgd.

Meer over de inhoud en waarde van de Gouden Lucifer? Merapi Obermayer, de initiatiefnemer schreef hierover onderstaande tekst.

De Gouden lucifer vertegenwoordigd de zin en tegelijkertijd de onzin van het leven. Het is zinloos en zinvol tegelijk. Inplaats van dat het je in evenwicht brengt haalt het je uit je evenwicht, je kunt er zelfs de spot mee drijven. Het is de nietigheid zelve. Desondanks is het een baken van hoop. Als denken in het groot niet kan dan moeten we groots denken in het klein.
Deze keer wordt de Gouden Lucifer uitgereikt aan Rens den Hollander

De geschiedenis van de Gouden Lucifer
De oorsprong van deze uitreiking ligt in een ver verleden toen ik dacht dat New York voor mij een betere plek was om te leven. Om een lang verhaal verhaal kort te maken: ik dronk elke dag om 9 uur in de ochtend en 5 uur ’s middags koffie in Bruno’s bakery waar ik mijn Joodse vrienden ontmoette die ik ook elders in de wereldsteden tegenkwam in dezelfde soort ontmoetingsplaatsen. Zij waren grootgebracht in de buik van N.Y. en noemden zich de nazaten van Emma Goldman, een communiste die later ook anarchist werd.
Deze groep zorgde goed voor ‘hun’ Vietnamveteranen die de weg in het leven waren kwijtgeraakt.
Elke vrijdag werden heftige bijeenkomsten georganiseerd in een Chinees Restaurant in Catherinestreet.
in vuur en vlam door een oud vies lucifermapje
Op een avond vroeg een veteraan, hij noemde zich Doc, een vuurtje aan mij. Ik reikte hem een oud en vies lucifermapje dat ik op straat had gevonden. Opeens raakte hij in – in vuur en vlam -. Het bleek een Frans mapje te zijn dat je, als koloniaal artefact, ten tijde van de Vietnam oorlog overal tegenkwam. Toen kwam eindelijk zijn verhaal eruit.
– Als arts moest hij vaak in sneltreinvaart een beslissing nemen over leven en dood, die zijn superieuren die welgevallig was. Er waren militairen die, vooral vanwege de aard van hun verwondingen, liever ter plekke wilden sterven dan terugkeren naar huis. Om die beslissing te kunnen nemen ging Doc apart zitten en stak dan een lucifer aan, waarna hij in ‘splitsecond’ een beslissing nam -.
Na afloop van dit verhaal stak hij een lucifertje aan, blies het snel uit en schreef er zijn naam op. Zo werd de Gouden Lucifer ten doop gehouden (zie foto). Om de zoveel tijd stak iemand er één aan en schreef er zijn of haar naam op.
(Ik heb het hele verhaal op papier staan. Degene die het wil lezen kan het bij mij opvragen).

de snelheid van beslissingen afgemeten aan het branden van de lucifer
In Amsterdam stak ik vervolgens zo nu en dan tijdens een feestje een lucifer aan en zei: ‘En nu neem je een beslissing, dan spreken we er na een week verder over’. Zo zijn menige ideeën in mijn atelier tot stand gekomen. Ook ik heb moeilijke beslissingen moeten nemen, waarvan het resultaat eindigde in mijn voordeel. Waarbij ik het gevoel had dat ik gewonnen had, maar desondanks toch verloren. Maar niet getreurd. Het nemen van een beslissing die een keerpunt betekent in je leven, is altijd een feestje waard, ook al is het resultaat anders dan je verwacht had, zoals dat in 2016 ook voor mij was. In dat jaar ging ik ervan uit dat ik niet de enige ben, maar dat dit een vast gegeven is in ieders leven is. Ik besprak het idee om het feest tot leven te wekken met Henk Wijnen die onmiddellijk enthousiast was en we haalden Bülent Evren erbij. Met z’n drieën hebben we sindsdien het ‘feest der onafhankelijken’, met de uitreiking van de Gouden Lucifer, vormgegeven.

Dit is de gouden lucifer in een kistje (liggend)

Om allerlei redenen, waarvan sommige onduidelijk waren, besloot ik het feest te beëindigen. Het werd mij teveel. Ik kreeg het te druk met mijn beeldend kunstenaarschap en de vele onverwachte wendingen in mijn leven. Henk en Bülent kregen het ook te druk. Trouwe feestbezoekers waren het niet eens met de beslissing. Ook bij mij kwamen de twijfels. De uitreiking bleek te belangrijk en ook in zekere zin hilarisch te zijn.
De wijze waarop deze zg. laatste uitreiking van de Gouden Lucifer dit jaar plaatsvond, was weer net zo’n verrassing als in 2022. Dit keer bemoeide ik mij nauwelijks met de uitreiking. Henk Wijnen en Bülent Evren deden het hartstikke goed en met verve. Ernst, humor en ironie liepen flink door elkaar. Natuurlijk werd ik geplaagd met het programmalijstje dat ik hen, onder een beetje gemopper van Henk, van te voren had overhandigd. Dat deed de avond alleen maar goed. Kortom, er zat vaart in. Bülent maakte een meesterlijke opmerking: Die lange lucifer was bedoeld voor de twijfelaars onder ons.

een gouden lucifer kun je niet zomaar laten vallen
Op dit afgelopen feest 2024 besefte ik pas goed dat je de uitreiking van de Gouden Lucifer niet zomaar kunt laten vallen. De Gouden Lucifer vertegenwoordigt niet één gedachte, maar meerdere. Het is tijd om de bakens te verzetten, om na te denken hoe de uitreiking, het toekennen van deze ‘award’, met de gepaard gaande bijeenkomsten, een voedingsbodem kan worden van waaruit een vruchtbare samenwerking kan ontstaan met allen die het niet-functionele denken lief is, zodat dat weer een volwaardige plaats in de samenleving krijgt.
Het niet-functionele denken, de plek waar kunstenaars zich thuis voelen en van waaruit we kunnen opereren in de samenleving. De laatste jaren is dat teveel in het verdomhoekje geplaatst. Het wordt tijd om het vraagteken weer in ere te herstellen. Om elkaar in vrijheid, zonder angst voor sociale media, te kunnen bevragen.

De Gouden Lucifer vertegenwoordigt de zin en tegelijkertijd de onzin van het leven. Het is zinloos en zinvol tegelijk. In plaats van dat het je in evenwicht brengt haalt het je uit je evenwicht, je kunt er zelfs de spot mee drijven. Het is de nietigheid zelve. Desondanks is het een baken van hoop. Als denken in het groot niet kan dan moeten we groots denken in het klein. Tijdens de discussie over – hoe nu verder – kwamen er talloze goede ideeën naar boven.
We leven in veranderende tijden waarin we een nieuwe taal moeten vinden om ons tot elkaar te kunnen verhouden. Waarin we ons de vraag moeten stellen: Hoe beslecht je de muren, die o zo werkelijke, maar toch denkbeeldige muren?
Degene die gekozen is als hoeder van het jaar 2024 past uitstekend bij bovengenoemde vraag. Roland Berner en Jacqueline Lamme restte de vraag: Hoe is het om een prijs te ontvangen die geen prijs is? Na het beantwoorden van deze vraag gaven zij de Gouden Lucifer door aan de volgende: Rens den Hollander.
Om in vrijheid te kunnen leven heb je verbeelding nodig. Maar het is verwondering die je bevrijdt.
Op naar de volgende cyclus.

Merapi Obermayer 2024